Lạm phát năm 2011 có thể cao hơn 15%?
(Dân trí) - Nền kinh tế Việt
Nam trong năm 2011 được dự báo rằng: ngay cả kịch bản với chính sách
tiền tệ được thắt chặt một cách kiên nhẫn đi liền với cắt giảm đầu tư
công thì lạm phát vẫn có thể cao trên 15% trong khi tăng trưởng chỉ đạt
khoảng 6,2%.
Các tập đoàn kinh tế bộc lộ khó khăn về tài chính
Báo cáo thường niên kinh tế Việt Nam năm 2011 với chủ đề “Nền kinh tế
trước ngã ba đường” đã chính thức được công bố ngày 17/5 do Trung tâm
nghiên cứu kinh tế và chính sách thuộc Trường đại học kinh tế - ĐHQGHN
thực hiện với sự hỗ trợ Bộ phát triển Quốc tế Vương quốc Anh.

Theo
nhận định của nhóm tác giả, nền kinh tế trong nước đang phải đối mặt
với tình trạng lạm phát gia tăng, kéo theo lãi suất tăng cao. Đây sẽ
tiếp tục là một nhân tố bất lợi không chỉ với tốc độ tăng trưởng kinh tế
mà cả tới sự ổn định của hệ thống tài chính, ngân hàng và các thị
trường tài sản. Thêm vào đó, đời sống ngày càng khó khăn của tầng lớp
lao động có thể gây ra những căng thẳng xã hội trên diện rộng.

Mặt khác, thâm hụt ngân sách lớn, chi thường xuyên tăng và đang ở mức
cao, trong khi đó chi đầu tư phát triển đang trong xu hướng giảm, có
ảnh hưởng nhất định tới tốc độ tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.

Các tập đoàn kinh tế nhà nước lớn thì đang ngày càng bộc lộ những khó
khăn về tài chính ẩn chứa nhiều rủi ro cho ngân sách như: EVN,
Petrolimex và Petro Vietnam…
Có hai kịch bản được nhóm tác giả dự
báo cho nền kinh tế Việt Nam năm 2011. Thứ nhất, với chính sách tiền tệ
được thắt chặt một cách kiên nhẫn đi liền với cắt giảm đầu tư công
(như tinh thần của Nghị quyết 11) thì lạm phát vẫn có thể cao tới 15,5%
trong khi tăng trưởng đạt khoảng 6,2%.
Đối với kịch bản thứ hai,
mức lạm phát có thể cao hơn, khoảng trên 18% nếu Chính phủ không đủ
quyết liệt trong việc chống lạm phát và bình ổn vĩ mô. Động thái này
hoàn toàn có thể xảy ra như kinh nghiệm những năm trước, khi chúng ta
chứng kiến sự nới lỏng tiền tệ thường diễn ra trong quý 3, dưới sức ép
của khu vực doanh nghiệp hoặc sự thiếu kiên nhẫn trong thắt chặt tiền
tệ.
Nhà nước cần rút khỏi hoạt động kinh tế
Nhóm tác
giả nhận định rằng, nền kinh tế Việt Nam đang có những điểm vận hành
chưa hợp lý. Điển hình như: mô hình kinh tế tăng trưởng dựa trên mở
rộng đầu tư, đồng thời dựa nhiều vào khu vực kinh tế quốc doanh (cốt
lõi là các tập đoàn kinh tế nhà nước) không đem lại chất lượng tăng
trưởng cao.
Rồi kinh nghiệm từ Vinashin và gần đây là EVN, Petro
Vietnam cho thấy, việc giám sát và kiểm soát tài chính và các tập đoàn
nhà nước hầu như không có hiệu lực. Chỉ khi các vấn đề tài chính nghiêm
trọng bộc lộ thì Chính phủ, cơ quan chức năng và công luận mới được
biết một phần thông tin.
Không những vậy, các phân tích về lạm
phát và chính sách lãi suất đều cho thấy các chính sách vĩ mô để bình
ổn nền kinh tế đều mang tính thụ động, trong khi các chính sách phát
triển sản xuất trong nước chưa có mô hình phù hợp và hiệu quả…
Rõ
ràng, những bất lợi trong phát triển kinh tế, môi trường chính sách
khiến Việt Nam đang dần mất đi nhiều cơ hội phát triển nhanh, đồng thời
tích tụ những rủi ro ngày càng nghiêm trọng trong hoạt động và đời sống
kinh tế.
Theo khuyến nghị của nhóm tác giả, để hạn chế các yếu
tố rủi ro cho nền kinh tế, Việt Nam cần xây dựng một lộ trình rõ ràng
bao gồm nhiều giai đoạn nhằm tái lập những cân đối cơ bản của nền kinh
tế, mà tâm điểm ưu tiên là cân đối tài khóa, cải cách hệ thống tài
chính và cần một sự thận trọng trong lộ trình hướng tới tự do hóa tài
khoản vốn.
Trong đó, trước hết cần thay đổi tư duy cho rằng các
tập đoàn kinh tế nhà nước sẽ là trụ cột cho phát triển kinh tế trong
lâu dài. Nhà nước cần thu gọn các hoạt động kinh tế vào những hoạt động
cung cấp phúc lợi nhiều hơn là cách hoạt động kinh doanh. Đồng thời,
tạo dựng thị trường cho những thị trường mà sự độc quyền của các tập
đoàn nhà nươc vẫn còn mang tính chi phối.
Không những vậy, để
giảm sức ép lên ngân sách, nhà nước cần rút khỏi các hoạt động kinh tế
một cách vững chắc thông qua việc bán tài sản trong các doanh nghiệp
(quá trình cổ phần hóa).
Việc này còn làm hạn chế những ảnh hưởng
liên quan đến tài chính khi có biến cố rủi ro, ví dụ như sự phá sản
hoặc làm ăn kém hiệu quả của các DNNN lớn luôn đòi hỏi có sự giải cứu
của chính phủ.
Và để chống lạm phát hiệu quả, Chính phủ cần tăng
uy tín trong việc cam kết chống lạm phát, trước hết phải giữ được mức
lạm phát thấp ít nhất trong vòng 6 tháng, qua đó dần lấy lại niềm tin
của công chúng về một môi trường giá cả ổn định hơn.
dantri.com.vn